SINO ANG MABUTING TAO?

May dalawang tagalog na kanta patungkol sa ugali ng mga tao na huwad na pagpapakabait ang sumikat nuong araw na nagmarka sa aking isipan.  Nuong dekada otsenta, naging palaisipan sa aking isip ang mga tanong kung sino ang dakila at ang tunay na baliw sa isang kanta na tungkol sa mga taong mapagbanal-banalan ngunit sa kalooban naman ay mayroong masamang ugali.  Nuon namang dekada noventa ay isang kaparehas na awit ang tumalakay tungkol kaparehas na ugali ng mga taong mapagpanggap na mabait na ihinalintulad sa banal na aso at santong kabayo.  Higit pa sa pagiging relihiyoso, matulungin, at palangiti, ang kahulugan ng mabait ay hindi nasusukat sa nakikita at naririnig natin tungkol sa isang tao.  Malalim at malawak na pang-unawa ang kailangan sa pagsukat sa pagiging tunay na mabait ng isang tao dahil makahulugan at makabuluhan ang pagiging mabait.  Ngunit sa mga maliliit o simpleng pangyayari ay makikilala natin ang tao kung sino talaga ang dakila, ang tunay na baliw, ang banal na aso at ang santong kabayo.

Sabi nga sa mga kanta, may mga tao na palasimba o pala-sambit ng rosaryo ngunit paglabas ng simbahan ay pala-mura o sinungalin din naman.  Hindi ka man maituturi na relihiyoso o hindi maalam sa mga tamang etiketa sa buhay ngunit kung wala kang pag-iisip ng negatibo,  hindi mo pinag-dududahan nang masama ang ibang tao, walang pagtatanim ng galit sa kapwa at ayaw mong makakasakit ng kapwa – maituturi kang mabait na tao.  Hindi ka man maalam sa mga salita ng iyong banal na aklat, pala-punta sa sambahan, at tumutugon sa panawagan ng simbahan ngunit wala kang nilalamangan at hindi mo ginagamit sa pansarili mong interes ang iyong kapwa – di hamak na ikaw ang mas mabuting makipagkapwa-tao.  May mga taong aminadong madasalin, may takot sa Diyos at loyalista sa kanyang relihiyon ngunit kung likas na matalas ang iyong pananalita, mahilig makialam, mapolitiko, mapaghiganti, mapang-husga at mapagdikta ng kung ano ang gusto – paano masasabi na isa kang mabait na tao?

Nakakakita tayo ng mga tao na mahilig sa paggawa ng paraan upang makatulong sa mga nangangailangan at kinatutuwaan natin ang mga taong ganuon dahil sa kanilang kabaitan.  Dahil karamihan sa kanila’y maraming kaibigan, kasama at kakilala, suriing mabuti kung ang ginagawa nila ay totoo pa rin o para na lamang maisagawa ang pagkahilig sa maraming tao, kasiyahan, at kasikatan.  Sa kabilang dako, may mga tao naman na tahimik lamang sila sa buhazy ngunit hindi nangangahulugang wala silang pagmamalasakit sa kapwa, wala silang paki-alam sa kapwa, walang pakikipagkapwa-tao o pakikisama.  May mga tao lang talaga na likas na tahimik, hindi marunong o may kahinaan sa pagbuo ng isang gawain para makatulong sa mga nangangailangan, o hindi lang mahilig makihalobilo sa marami.  Ngunit sila ang kapag gumawa ng kawang-gawa ay hindi maingay sa pagtulong, hindi ipinakikita o ipinaaalam sa mga kaibigan at kasamahan, totoong pagtulong at walang bahid ng pagpapakitang-tao, pagpapasikat o may pansariling interes lamang.  Sabihin mang tahimik o walang kang inisiyatibo na pangunahan ang paggawa ng paraan upang makatulong ngunit kapag nariyan na ang pangangailangan, kapag nagkaroon ng pagkakataon at may kakayahan naman ay hindi ka na naghihintay ng ibang tao at ikaw na ang nagkukusang tumulong at nakikiramay – ikaw ang mas mabait kaysa sa mga nagpapanggap na matulungin. 

Nabanggit sa kanta ang mga yaman na laman ng nasa loob ng gintong baul at ang mga salaping hinihigan ngunit kung ang mga ito ay nakamit sa marumi at maling paraan, ang mga ito ay walang saysay sa tunay na yaman ng ating pagkatao.  Walang kuwenta ang mga naiipon mo kung ang mga ito ay galing sa maling paraan.  Marami sa atin na dahil sa kahirapan o kung minsan ay hindi naman naghihikahos sa buhay kundi dahil gusto lang kumita ng pera para sa luho at pangarap ay gumagawa ng mga paraan upang magkapera sa hindi patas na paraan.  O di kaya’y sa kagustuhan nating maibigay ang kaligayahan ng ating pamilya at maipatikim sa kanila ang karangyaan ay naiisip nating gumawa ng mali. Kung para magkapera ay nanloloko ka ng tao o kumpanya, o di kaya ay pumapasok ka na sa ilegal na gawain,– mahirap sabihing mabuti pa rin ang iyong ginagawa kahit na ang iniisip mo ay para sa kasiyahan man ng ibang tao.  Sa tuwina, ang pagiging simple ang paraan upang makaiwas sa mga mali at kasalanan.  Bukod sa naguudyok ng kayabangan at pagiging makasarili, huwag mong bigyang importansiya ang luho, mga materyal na bagay at huwag mong pamihasahin ang mga taong mahal mo sa buhay sa mga makamundong bagay dahil nagtutulak ito sa iyo na gawin ang higit sa nararapat.  Kung simple lamang ang iyong panuntunan, hindi ka mapipilitang kumapit sa patalim upang mairaos mo lamang ang kasiyahan mo sa kaluhuan.

Ni Alex V. Villamayor

July 4, 2016