IS IT A FAIR WORLD AFTER ALL?

I want to make believe that all is fair and equal but sometimes I am in doubt if life is really fair. Is there really such thing as just lucky?  Why are there so many who seem to be fully blessed despite of their bad attitude while there are some who have been long striving, suffering and enduring but still trying end meets end.  I really want to believe in a fair world but I cannot understand why I can’t have the convenience that I want.  Am I sinner to deserve this?  Do I have great sins and those people whom I know are not guilty?  I am not in the position to ask these things because I do not know every single thing in someone’s life.  But I am searching answers why some people are well-off while others are not despite persistence, prayers and kindness.

We know it is happening, some people are so lucky earning 1,000% more than the minimum wage earner.  Of course it is maybe because either the nature of work, length of service, competence, works attitude, and yes, good character.  But given that, there are financially lucky despite their unpleasant attitudes and there are unfortunate who struggle so hard in spite of living their life fairly.  Sometimes, it is not just the kind of work, tenure and competency to reward with this hefty sum because in reality there are people who have the same work, same years of working, same skill and most of all kind heart but receiving way below the decent remuneration.  Where is the fair world?  It is difficult to defend for people will say you really do not know what these good and not good people are undergoing.  They will say everything has reasons.

I know some people receiving attracting compensation and benefits yet they are known difficult people or disgusting but they are blessed money-wise.  And I feel it is unfair.  Okay, maybe they are doing hidden great noble things that we (or me) cannot see but the fact I know their unfaithfulness to their spouse or how bad they treat other people or how boastful and conceited they are yet enjoying the perks of well-off, I cannot help but to ask why these people are still lucky and blessed while me who is trying to be honest, help up to my capacity, treat others fairly is not as lucky and blessed as these people?  I am not saying I am the purest heart or less sins, in fact I admit that I have petty sins.  But when I see well-to-do disdainful while I am not, well-to-do politicized people while am not, well-to-do trickster while am not, I can’t help but to feel it unfair.

I should not judge others.  It is not me to say I’m good, kind and the righteous or who is dirty and who is not.  It is not right to speak your own good, and it is not good to compare yourself but then you see yourself and your colleague, I cannot help but to ask why I cannot get the same luck.  It is not to doubt the plan of the God but it is a feeling of assessing yours.  It is not envy or even grudge but a realization, and not to complain but just to express conception.  I am near in an age where getting old is almost at reach so when can I get the abundance that I worked so hard and prayed for long?  When can I enjoy the life of earning as much as those people who are earning double or three times bigger than me?  I’ve got response – “in the right time”.  But I’m about to sign off my career very soon, when is the right time then?  Maybe not destined?  Maybe not meant to be well-off?  Then I feel unfair.

The old saying says the more you earn, the bigger you spend because the more your earnings grow, the more your necessities are.  Does it mean these people need to earn big to keep family’s big maintenance, children’s pay in exclusive school, huge bank obligation, and etcetera?  But these are their choices.  And it says too that whatever we need will be given and if not it means we do not need them.  This hanged a question in my mind that if what only given is what we need only, it concluded me to think of those unfortunate deprived to experience materials of life that only selective well-off can enjoy.  Why not both equally experience such thing?  In real talk are people receiving much higher than us, not just much higher but really so much higher, and we know we’re just the same except their nasty attitude.

DYING MOMENT

Our very basic instinct when it comes to death is certainly unwelcome and eerie to talk like a taboo that we don’t want to entertain in our mind.  Because of this notion, the initial reaction of everyone is fear.  Under the impression of scared and weird, we always look death as negative, orthodox and conservative feeling that we better avoid.  We always find it unpleasant, painful and sorrow because we see the deaths of patients suffering from prolong illness, unexpected death in accidents or tragedies and corpse of killed people.  There is severe pain in these deaths, who want pain anyway?  Can you imagine the pain of those fractured bones, feelings of internal vital organs failure, suffocation, or tortured before slaughtering?  How they feel during the last moments before their death?  Pain is what we always think.  But what if death is not caused from these unnatural deaths?

Dying moment could be not that painful as we think.  If a person dies in natural way, meaning it was not in fatal accident, heinous killing or severe sickness, would it be still painful?  Maybe death is not painful if a person has died because of old age?  Actually in medicine (and in science), there is no really such thing as “died due to old age”.  For sure, once the person died, something is wrong in the body accompanied by medical explanation and proof.  But for the sake of discussion (or argument maybe), let us say a very old person had died without suffering from prolong and severe illness but because of let say simple flu knocked out the weak body resistance that easily gave up, can we imagine how does it really feel during the dying moment?

No one exactly knows how it really feels when we die naturally.  Maybe a slight pain is there when we take our last breath compare to the bloody pain in man-made deaths.  But that slight pain is fast and just up to the last minute, once that breath is taken you will no longer feel it.  And it will just take a very few seconds to cut that last breath compare to the days or years of sufferings when bedridden. All of us will die whether we like it or not.  Everybody wants to die gracefully.  Many of us are praying that if we will die, we wanted to just go sleep and never wake up.  When we hold our breath for a long period of time, we feel the difficulty but not the pain, and this gives us the very idea of dying.  If you are lucky to get age without illness, dying naturally could be not in pain but in difficulty like holding the breath.

If a person is ready to meet his death, will it make different?  When we are tired enduring all the sufferings in life, struggling so hard to live the miserable life, when we are down to take failures, poverty, physical harms, to bear all this could make a person numb that you want to rest and you become ready to die.  When the body is unresponsive from emotional pain, to die is nothing than these emotional and mental pains.  The same when a bedridden patient is suffering from acute sickness for long time, slowly the mind is accepting his time.  And we better want to see them go than looking their discomforts and sufferings.  Let them in peace, in no more pain and suffering.

My father had sudden death.  One morning, we have just woke up to find out his demise.  He had this so called “bangungot” in our local language which unfortunately no English translation.  It is described as a person died while asleep.  He had no obvious signs of illness prior to his death but medical associates this to heart failure which means my father had heart attack during the moment of his death.  We assume there is pain since it is not death in natural way but our consolation is that he was not suffered for a long time.  I think if we will be given a chance to choose our way to leave our earthly body, we would rather die without difficulty.  Or maybe it is about time to change our impression in death.  If we do not think death is painful that the moment of dying is painless, everybody would wish to die than to be beaten by illness, cruel of life and violence.  Or why don't we look death in a positive way?  Let us look at the brighter side, maybe this is the best for both the dead to receive the life after death and the bereaved to live the stronger, braver and better you.

TRABAHO O PAHINGA

Sa edad ko ngayon ay nakakaramdam na ako ng kagustuhang magpahinga na sa pagtratrabaho at maglibang at magpakasaya na lamang mula sa pagpapakahirap sa buhay.  Hindi dahil nahihirapan o nagsasawa na ako sa pagtratrabaho kundi gusto ko ng harapin ang susunod na yugto ng buhay ko.  Gusto kong magbantay na lamang sa mga malilit na apo, magtanim ng mga halaman, puno at gulay sa bakuran, bisitahin ang mga kamag-anak at kaibigan, mamasyal sa tabi-tabi at bantayan ang itinayong tahanan.  Gusto ko ng tumigil sa pagtratrabaho at manatili na lamang sa Pilipinas NGUNIT hindi maaari.  Hindi maaari dahil hindi rin naman titigil ang pagdating ng mga pangangailangan sa buhay.  Hindi titigil ang pagngangailangan at wala akong malaking pagkukuhanan para isugarado ang mga pangangailangang ito sa buhay.  Oo, gusto kong libangin na lamang ang aking buhay pero paano ako magiging masaya kung hindi ako makapagtanim at mabantayan ang mga bata dahil kinakapos ako at kailangan ko pa ring magtrabaho?  Iyung sinasabing hindi baleng kapusin basta’t sama-sama, hindi ko ito kaya dahil aanhin ko ang magkakasama nga ngunit pare-parehong nahihirapan?  Oo, kung sarili ko ay kaya kong sumaya nang walang malaking pera ngunit hindi lamang ako mabubuhay para sa sarili ko.  Tanggapin man natin o hindi ay sa kayaman pa rin iikot at iikot ang buhay natin.

Ayaw kong magsalita ng tapos, ngunit kung ako lang ang masusunod, kung maari ay gusto ko ng tumigil sa pagtratrabaho at ayaw kong umabot sa edad na sisenta na nagtratrabaho pa dahil gusto kong magretiro nang maaga upang matagal-tagal din akong makapaglibang sa buhay.  Ngunit hindi natin hawak ang hinaharap, kung sakaling naruon na ako sa dakong iyon at kahit nahihirapan ay masaya pa naman sa pagtratrabaho dito sa ibayong-dagat, kailangan pa naman ako sa aking pinagtratrabahuhan at gusto ko pa rin ang buhay sa ibang bansa, malamang ay ipagpatuloy ko pa rin ang pananatili ko dito.  Kung ako’y sisenta na at nagtratrabaho pa, wala akong magiging pagsisi hanggat nagsasaya ako sa aking ginagawa.  Kaya hindi ko pinupuna iyung mga nagtratrabaho pa kahit nasa higit na sa taon dahil maaaring mangyari din sa kin ang ganuon.  Ganun din ang gagawin ko kung masaya ako sa ginagawa ko.  Hindi naman kasi ako nalulungkot sa kondisyon ng buhay ko at wala naman akong malaking hinaing o suliranin upang iwanan ko ang aking trabaho nang ganun na lamang.  Kaya hindi ko rin sasabihing kailangang tumigil na sa trabaho kapag nagsisenta na dahil depende ito sa sitwasyon at kung masaya ka naman sa ginagawa mo ay bakit titikisin mo ang sarili mo.

Sa ngayon, ang kalaban ko lang naman dito ay kapag dumating ang oras na magkaroon ng malawakang pag-babawas ng mga banyagang trabahador.  Iyung pauuwiin na ako dahil kailangang ibigay sa katutubo ang trabaho ko dahil sa lumalaki nilang kawalan ng trabaho para sa mga mamamayan nila.  Pero kung yung sinasabing matinding lungkot ay hindi ako kayang pasukuin nito.  At iyung sinasabing mahirap ang buhay ng Pilipino sa ibang bansa ay para sa akin ay hindi naman dahil hindi mahirap para sa akin ang nag-iisa, ang malayo sa mga mahal sa buhay, ang walang nag-aasikaso at walang matatakbuhan.  Wala sa akin ang pangungulila ng kawalan ng pamilya hindi dahil hindi ako mapagmahal sa aking pamilya kundi dahil likas na malakas ang loob ko.  Nalulungkot siyempre at naghahangad ako na magkasama-sama kami araw-araw pero iyung katotohanang maghihikahos kami kapag wala kaming pinagkukuhanang kabuhayan mula sa pagtratrabaho ko dito ay hindi ako mapapanatag at hindi ako magiging masaya.

Sa matagal na pamamalagi ko sa lugar na ito ay nasanay na ako.  Narito na ang buhay ko at masaya na ako habang nag-iisa sa ibang bansa.  Alam ko na darating ang araw na sa ayaw at sa gusto ko ay aalis ako dito pero sa ngayon ay hindi ko pa masasabing handa na sa araw na iyon.  Ganunpaman, inilalaan ko pa rin na magkaroon ako ng sapat na panahon at lakas para namnamin ko ang buhay ko sa Pilipinas upang maglagi na ng tuluyan pagdating ng aking ika-animpung taon.

SA UNANG ISANG TAON

Sa unang isang taon ni Pangulong Duterte (PDigong), nananatiling umaasa pa rin ako na mababago, malilinis, mapapatahimik at maiaangat niya ang Pilipinas.  Ipinagpapauna ko na, gusto kong sabihin na nanatiling pinagmamalasakitan at kinikilala ko pa rin si PDigong.  Ngunit maraming makukulay na pangyayari ang naganap sa unang isang taon pa lang niya sa panguluhan na masasabi kong negatibong nagpabago ng pagtingin ko sa kanyang liderato.  Ngunit maraming hindi man ako sang-ayon sa mga nangyayari ay hindi ibig sabihin nito ay tinatalikuran ko na si PDigong.  At hindi dahil hindi ko gusto ang mga iyon ay hindi ibig sabihin ay puro hindi magaganda na ang masasabi at nakikita ko sa pamunuan niya dahil hindi  ako ang tao na kapag hindi gusto ang isang bagay ay puro negatibo na ang pagtanggap ko dahil ang totoo ay binibigyan ko ng pagkakataon na makita ang mga positibo.  Suportado ko ang pagdeklara niya ng martial law sa Mindanao dahil nakikita kong mayroon nangyaring rebelyon.  Tanggap ko ang pag-lapit niya sa mga komunista sa hangaring magkaroon ng kapayapaan.  Binale-wala ko ang pag-tanggal niya sa Bise-Presidente mula sa gabinete niya upang mabawasan ang posibilidad na hadlang sa pagtratrabaho niya.  Gusto ko ang adhikain niyang masugpo ang droga at ang katangian niyang pinunong may boses na nakakaimpluwensiya sa mga tao.

Sa pangkalahatan ng isang taon ni PDigong sa pagkapangulo, suportado ko pa rin siya iyun nga lang hindi na buo (solid) dahil may mga bagay akong nakikita na hindi ko gusto.  Ayoko naman umayon ng umayon na lamang sa mga bagay na tingin kong mali at labag sa prinsipyo ko.  Tulad ng unang-una ay ang kanyang walang patumangga at malulutong na pagmumura sa harap ng telebisyon o ng maraming tao na napapakinggan ng mga bata.  Oo, nuon pa mang panahon ng kampanya ay nagmumura na siya pero nuon ay hindi pa siya tinitingala ng lahat ng Pilipino. Sa pag-upo niya bilang isang Pangulo ay may responsibilidad na siya na kailangang ipakita sa mga tao.  Bawat salita at kilos niya, maganda man o hindi maganda ay nakikita at naririnig ng mga tao.  Ang isang mali kapag nakikita ng mga bata sa isang matanda lalo pa at isang makapangyarihang tao ay nagiging tama.

Ikalawa ay ang pagsuporta ni PDigong sa patayan.  Ang pagpatay kahit kailan ay mali at ang mali ay kahit kailan hindi maitatama ng isa pang mali.  Ang paniniwala niya na patayin ang tao kapag ito ay masama at nagkasala ay hindi ko natatamaan dahil nawawala ang batas, para ano pa’t ginawa ang batas kung dadaanin sa EJK at summary execution ang hindi malutas na kaso?  Binigyan niya ng lakas at tapang ang kapulisan na pumatay na alam naman nating bago pa man siya dumating ay notoryus na sa mga katiwalian kung kaya nang ipagtanggol niya ang mga ito ay nagawa ang kanilang mga asal, kung sana’y nilinis muna niya ito bago ang kanyang todo-giyera kontra droga.  Iyung parang tama lang sa kanya ang karahasan, at imungkahi ang pumatay sa halip na pairalin ang batas, ito ang mga nagda-dagdag ng hindi ko pagkagusto sa kanyang liderato.

Ikatlo, ang pagdiin ni PDigong kay Senadora Leila Delima na sa umpisa pa lamang ng kanyang pagpasok sa Malacanan ay sinugurado na niyang makukulong ito.  Tila isang diktador at ang gusto ay masusunod ang anumang gusto, hindi ko nagustuhan ang ginawa niyang pagsasapubliko ng kanyang kagustuhang pagwasak sa isang mortal niyang kalaban at kritiko.  Bendeta, nakikita ko ito bilang isang personal na paghihiganti at hindi bilang isang pambansang kabutihan.  Nakita naman din natin kung paano trinato at winasak ang pagkatao ng kanyang inaakusahan pa lamang.  Dumating pa sa punto na lumalabas ang pagkamasoganista at pagkawalang respeto sa babae kung hindi niya rin lang kadugo.  Hindi man nya sabihin na hindi niya pakikialaman – bilang Pangulo ay mayroon na siyang impluwensiya sa mga taong siya mismo ang kumuha, na gawin ang lahat maipakita lang na kailangang ikulong ang kalaban ng Pangulo.

Ika-apat, ang pag-iwan ni PDigong sa Amerika upang kumapit sa Tsina.  Iyung kung anu-anong mga kamalian at mga hindi magandang nakaraan ng Amerika ang ibinunyag upang patunayan lang na mas dapat piliin ang Tsina.  Iyung palabasin na hindi kailangan ang Amerika dahil makakatayo ang Pilipinas sa sariling mga paa pero may mga plano na palang umutang sa Tsina nang may malaking tubo.  Na sa kabila ng ginagawang pag-angkin ng Tsina sa teritoryo ng Pilipinas, sa kabila ng hayag na mas marami ang hindi may-gusto sa Tsina, at sa kabila ng matagal ng alam ng marami ang reputasyon ng Tsina ay pinalalabas niya na sa Tsina dapat kumapit ang Pilipinas.  Na malalaman na lamang na mayroon palang personal na hinanakit sa Amerika kaya ganun na lamang ang pag-itsapwera niya dito – personal na dahilan pala sa halip na pambansang kabutihan.  Bakit kailangang gumawa ng kaaway para magkaroon ng bagong kaibigan?

Ika-lima, ang pagpapalibing kay dating Pangulong Ferdinand E. Marcos sa libingan ng mga bayani.  Higit sa dahilan niyang panahon na ng pagkakaisa at pagtuldok sa matagal ng usapin, ang pagpupumulit dito ni PDigong ay bilang pagtanaw lang ng utang ng loob sa pamilya-Marcos at bilang pagkilala niya sa idolo niyang namayapang Pangulo.  Lumalabas na isa pa rin itong pansariling kagustuhan kaysa sa pambansang kabutihan dahil lumalabas na hindi ito ang sagot sa idinahilan niyang pagkaka-isa ng mga Pilipino bagkus ay mas hinati nito magkakalabang taga-suporta.  Hindi sapat ang dahilan na kasama ito sa mga ipinangako niya nuong kampanya dahil pinagbigyan lang niya ang mga may gusto nito na di hamak na mas marami ang mga pinagsama-samang hindi siya ibinoto dahil hindi gusto ang kanyang pangako.

Ika-anim, ang pagbibigay ni PDigong ng puwesto sa gobyerno bilang pagtanaw ng utang ng loob at pasasalamat lamang sa mga taong tumulong sa kanya kahit salat sa kakayahan, karanasan, at karunungan.  Ang mga taong ito na puro pamumulitika ang ginagawa na walang ipinagkaiba sa mga nakaraang personalidad na kanilang tinutuligsa ngayon.  Paano ko masisikmurang suportahan ang mga taong tadtad ng pamomolitika at pasimuno sa pagpapakalat ng mga mali-mali at hindi beripikadong inpormasyon?  Paano ko paniniwalaan ang mga taong halatang-halata na nagpapakabait lamang sa Pangulo upang sila ay maging malakas, maimpluwensiya at sikat?  Paano ko igagalang ang mga taong nagsisiga-sigaan at umaabuso na sa kanilang mga pwesto hindi o wala pa man martial law?

At ang pang-pito.  Ang pag-ganti ni PDigong sa mga kalaban niya na taliwas sa kanyang sinabi nuong unang SONA niya na hindi siya ang tao na naghahanap ng mali ng nakaraang administrasyon, nagtuturo ng mga may kasalanan at gaganti dahil ayon sa kanya ay pag-aaksaya lang ang mga ito ng mahalang oras niya.  Ang ginagawa niyang panghihiya muna (sabay pagwasak na rin) at saka na lamang magpaliwanag at patunayan ang kanyang paratang ay labag na sa karapatang pantao.  At sa kagustuhan niyang gumanti, ginagamit niya ang droga para iugnay ito sa mga kalaban na para bang ang droga na lamang ang suliranin ng bansa at ito ang pangunahing problema.  Unang-una ay siya ang gumawa ng problema na masyado niyang ineksaherado ang problema sa droga.

Matagal pa ang tatakbuhin ng administrayon na ito at mahaba-haba pa rin ang panahon na bubunuin upang maibigay sa mga tao ang tunay na serbisyong inaasam ng taong-bayan.  May limang taon pa para bigyan ng pagkakataon na patunayan ang kagalingang pamunuan ang bayan at ipakita ang kanilang pagkamakabayan upang maibigay ang tunay na pagbabago na parehong sasang-ayon ang mga kapanalig man o hindi kapanalig.  Mula ng nagsimula, binibigyan ko ang sarili ko ng isa hanggang dalawang taon upang mawala ang aking mga agam-agam sa kakayahan ni PDigong upang pamunuan ang bansang matagal-tagal na rin naghihintay ng tunay na magpapabago sa Pilipinas.

PAGDATING SA PERA

Kung tutuusin, ang tao ay maaaring mabuhay nang napakatahimik, napakasimple at walang malaking kayamanang-pera.  Ang totoo ay kayang-kaya ng tao ang mabuhay nang hindi nagbibigay ng malaking pagpapahalaga sa pera kahit na nasa kasalukuyang panahon man tayo ng moderno at sibilisadong mundo.  Pero mahirap itong mangyari dahil ang mundo natin sa panahon ngayon ay pinaiikot ng pera, pero puwedeng mangyari.  Dahil ang ating mga plano, desisyon, kakayahan at kalagayan ay nakasalalay depende sa pera na mayroon tayo.  Hindi tayo makakakilos nang wala nito.  Nakakalungkot man isipin, pero ito ang katotohanang nangyayari.  Pera ang nagpapaikot ng mundo, pera ang nagbibigay sa atin ng buhay, kapangyarihan, kaligayahan at seguridad.

Mula sa maliliit at ordinaryong mga tao, ang kagustuhan mong mabigyan ng magandang buhay ang iyong mga mahal sa buhay at ang pangarap mong magkaroon ng bahay, kabuhayan at ari-arian ay mangangailangan ng malaking halaga.  Ang kasiyahan mong makapunta sa ibat-ibang lugar ay pera at pera pa rin ang magiging pangunahing kailangan.  Dahil sa pera, may kung anu-anong paraan tayong naiisip, sa malinis o marumi mang paraan.  At hanggang sa mga pinakamalalaki at makakapangyarihang tao sa ating mundo ay pera pa rin ang mahalagang bagay upang patuloy silang kilalanin at mamayagpag, mapanatili ang kanilang kapangyarihan at mapalaki pa ang kanilang kasiyahan.  At sa walang katapusang pangangailangan at kasiyahan ng mga tao, humahantong ito sa kasamaan, pagpapatunay lamang na ang pera ang siyang ugat ng mga kasamaan.

May mga kaibigan tayo na masayahin, makalinga, masarap kausap, mapagbigay ng mga payo at kung anu-anu pang kabutihang makitungo ngunit pagdating sa pera ay nagbabago na ang ugali.  Kahit na matagal na kayong magkasama ay makikilala mo na lamang siya na masusog na ultimong kaliit-liitang sentimo ay gusto niyang malaman at kailangan tama.  Mahigpit sa pera.  Oo, tama lang ito dahil ang perang pinaghirapan mo ay kailangan mong pahalagahan at hindi dapat basta na lamang balewalain.  Kaya mahalaga na malaman kung saan-saan napupunta ang pinaghirapang pera at kung sulit ba ang halaga nito sa binayaran.  Pero may mga taong makuwenta sa pera hindi dahil sa pagbibilang ng tama o hindi dahil pinaghirapan nila ang pera kaya gusto nilang malaman ang lahat-lahat kundi dahil ayaw lang nila ang malamangan sa mga bayarin, o hindi naman kaya ay sila ang makalamang sa kapwa nila.  Oo, hindi dapat magpalamang pero hindi sa puntong nawawala na ang tiwala at nang-aargabiyado ka na.  Kung ang lahat ay may kakayahan at kailangang magbayad, para maging patas sa lahat ay huwag kang manlokong kunwari’y nagbayad ka o kaya’y mas maliit sa halaga ng napagkasuduan ang binayaran mo.

May mga kabutihang taglay ang mga tao.  May kanya-kanyang mga maipagmamalaking katangian kaya nagugustuhan natin silang maging kasama o kaibigan ngunit nagkakaalaman na lang pagdating sa pera.  Sa mga usaping bayarin, para sa kanila ay walang kai-kaibigan, kama-kamag-anak o amu-amo sa trabaho kapag pera na ang pinaguusapan.  Iyung hindi ka pagbibigyan dahil sa pera – maliit man o malaki, iyung kayang isakripisyo ang magaganda mong naibibigay at nagagawa kapag hindi kayo nagkasundo sa usapin sa pera.  Samantala, mayroon naman  mga taong sa araw-araw na pamumuhay ay pera ang bukam-bibig, pera ang batayan ng pakikipagkapwa-tao at pag-ikot ng mundo sa araw-araw na buhay.  Mukhang-pera kung tawagin dahil para sa kanila ay ito ang pinakamahalaga.   Pinakitutunguhan ka ayon sa laki at liit ng iyong pera.  Tutulungan ka kung mayroong kabayaran.  Kikilos lamang kapag mayroong katumbas na halaga.

Ito na ang mundo natin ngayon, sa ayaw at sa gusto natin ay pera ang magpapaikot ng ating mundo at tayo ang makikibagay para dito.  Totoong malaki ang nagagawa ng pera sa tao, sa buhay ng tao, sa ugali ng tao dahil nagbabago ang ugali, kilos, ambisyon ng tao pagdating sa pera.  Maaaring sa ikabubuti o sa ikasasama – nasa sa atin na kung ano ang ating pipiliin.

ANG ATING TINGIN SA SARILI

Sa palagay ko kahit papaano ay alam ng ating sarili kung tayo ay may ginagawang mali o may nagagawang mga kasalanan.  Oo, hindi sa lahat ng pagkakataon ay maaari nating makita ang ating sarili pero may mga pagkakataon na alam natin ang ginagawa nating mali.  Ako mismo sa sarili ay naiisip ko minsan kung tama ba ang ginagawa kong pakikitungo sa aking kapwa.  May mga pagkakataon kasi na hindi ko pinagbigyan ang hinihingi ng aking kapwa kahit kaya kong ibigay dahil hindi ko lang talaga siya maramdaman bilang isang kaibigan.  Sa ganitong pagkakataon ay alam kong lumalabas ang hindi magandang ugali ko.  Gusto ko lang sabihin na may  mga oras na alam natin kung mayroon tayong ginawang hindi mabuti, mali at kasalanan sa ating kapwa.  Kaya nga minsan hindi ba’t nakakaramdam tayo ng pagsisisi o pagkakunsensiya sa bagay na ginawa natin?  Depende na lamang sa atin kung paano natin ito dinadala at pinanghahawakan at kung paano natin tingnan ang ating  sarili.  Subalit ang mas masama nito ay kung yung alam na natin na tayo ay may kasalanan at kamalian ngunit wala tayong ginagawa upang  maitama ang ating sarili.  Maaaring hindi naman kailangan balikan ang kamalian para itama ang iyong sarili lalo na kung ito ay maliit lamang ngunit ang hindi ito gawin muli sa iyong kapwa ay sapat ng pagtatama sa iyong sarili, bagay na alam nating mahirap gawin.

Sa pagmumuni natin sa ating sarili, alam natin na may mga tinutulungan tayong tao, nakikipag-kaibigan tayo sa mga kasamahan natin, ipinapakita natin ang mga magaganda nating ugali sa mata ng maraming tao at sinisikap nating maging masaya sila sa presensiya natin upang makilala nila tayo na isang mabuting-tao.  Alam natin ang mga ito at hindi natin ito kinakalimutan.  Ngunit tinatanong ba natin ang sarili kung anu-ano naman ang ating mga nagagawa at mga ginagawang mali at hindi magaganda?  Makabubuting pag-isipan din natin kung anu-ano ang ating mga kamalian at kasalanan upang patas na masurin natin an gating sarili.  Alam natin na mayroon tayong mga inargabiyado, niloko, pinintasan at ibinagsak na kapwa natin.  Maaaring nagagawa natin ito sa mga hindi mahalagang tao sa atin, sa mga may ginagawang mali sa atin, sa mga ipinapalagay nating mababa sa atin, o sa mga taong hindi lang natin talaga gusto.  Kapag mayroon tayong kilalang tao, o kapag may isang taong naungkat sa gitna ng pag-uusap, kapag ang nasabing tao ay hindi natin kapalagayan, malayo ang loob natin, o mayroon tayong hindi magandang karanasan o saloobin sa ugali, trabaho o sa nakaraan. Kung minsan pa nga, itinanong lang sa atin ang isang tao ay bukod sa direktang sagot sa tanong ay nagpapahabol pa tayo ng mga hindi magagandang bagay tunkol sa taong itinanong sa atin.  Dahil siguro hindi natin kursunada ang taong iyon, mayroong tayong kimkim na galit, o dahil hindi mabuting tao ang nasabing tao.  Alam natin na bilang isang tao ay hindi ito magandang gawain pero ginagawa pa rin natin dahil mayroon itong hatid na kakaibang saya, o isa itong katuparan para sa sarili natin.  Alam natin na may malit tayong ginagawa pero ang ikinakatwiran na lamang natin sa ating mga sarili ay nagpapahayag lamang ng saloobin.  Ganuon natin pinanghahawakan ang sitwasyon mabigyang hustisya lang ang ating sarili.

Bilang tao ay marami tayong maaaring magawang mali.  Hindi dahil ang alam natin ay masaya at masarap tayong kasama at kausap kaya ang akala natin sa sarili ay mabuti tayo, dahil ang totoo ay maaaring masayahin lamang talaga tayo at hindi mabait.  Mabuti ka man sa iyong kamag-anak at kaibigan, masaya ka man kasama at makisama ngunit mayroon ka namang ginagawang maliliit na pang-uumit, pakikiapid sa hindi mo asawa, may ginagawang pangloloko sa trabaho, kinukuha ang gusto sa hindi patas na paraan, at marami pang iba ay masasabi mo pa ba na isa kang mabuting tao?  Pagpapatunay ito na hindi lang sa panlabas dapat maging mabuti ang tao kundi mas higit sa mga hindi nakikita ng ating kapwa.  At hindi lamang sa direktang pakikisalamuha mo sa kapwa upang maging mabuti kang tao kundi sa pagtrato mo rin sa ibat-ibang bagay tulad ng usaping pulitika, paniniwala at pansariling opinyon.  Kung ang maliliit na bagay sa relasyong pakikipagkapwa-tao ay nalalaman natin, gasino pa kaya ang mga malalaking kasalanan?  Sa sinasabing hindi natin nakikita ang sarili nating kamalian, hindi maaring sabihin na wala tayong alam sa mga ginagawang mali upang hindi tayo magbago at magpakabait.  Kung tayo ay isang patas na tao, madali para sa atin na malaman kung tayo ay may ginagawang mali.  Pero ang tao bilang sibilisadong tulad natin ngayon, alam na natin ang tama at mali kaya nasa atin na lamang kung magbabago tayo o hindi.